Buitenschoolse opvang. Als ouder heb je er recht op. Tenminste, als je een "normaal" kind hebt. Scholen voor regulier basisonderwijs hebben de plicht buitenschoolse opvang aan te bieden aan kinderen van wie de ouders dat willen. En van de belastingdienst krijg je ook nog het grootste gedeelte van de kosten terug.
Als ouder van een kind met een beperking mag je zelf uitzoeken hoe je werk en zorg combineert. Mantelzorg noemen ze dat.
Ik schaamde me dood. Sinds we de indicatie van Lieve binnen hebben zijn we automatisch mantelzorgers, omdat we voor haar moeten zorgen. We kregen er nog een bloemetje voor ook. Wat fijn dat u mantelzorger bent. Alsof niet iedere ouder voor zijn kind van 4 moet zorgen. Het schaamrood stond mij op de kaken. Ik was toch geen mantelzorger?
Wist ik veel dat ik ook mijn eigen buitenschoolse opvang zou moeten zijn. Mantelzorg is de voltooid verleden tijd van de verzorgingsstaat. Zoek het maar uit met je hulpbehoevende naaste. Dat is mantelzorg.
Lieve is een schatje van vier, dat functioneert als een kind van een jaar of twee. Op alle gebieden. Nog niet zindelijk, moeilijk mee te communiceren (althans niet op het niveau van een doorsnee vierjarige) en ziet geen gevaar. In de reguliere buitenschoolse opvang zou dat betekenen dat de juffen en meesters daar (poep)luiers moeten verschonen, haar niet buiten kunnen laten spelen zonder het hek op slot te doen, geen schommels op de speelplaats kunnen hebben, geen kastdeurtje open kunnen laten, geen klein speelgoed laten slingeren, geen stift en al helemaal geen schaar moeten laten liggen op een tafeltje.
Daar komt nog bij dat ze in de drukte van al die "grote" kinderen zich waarschijnlijk heel verloren zou voelen.
De reguliere buitenschoolse opvang, waarvoor wij al een plek hadden is dus geen optie. Helaas.
Gelukkig is er bij het kinderdagcentrum De Zevenster van Ons Tweede Thuis waar Lieve sinds ze 4 jaar is op "school" zit een speciale naschoolse opvang. Dat is handig. Gewoon lekker in dezelfde omgeving opgevangen worden waar je bekend bent, met alle zorg en kennis die je nodig hebt, en 's avonds opgehaald worden door papa of mama. Is nog gratis ook.
Jammer alleen dat je daarvoor een AWBZ indicatie voor nodig hebt. Dat heeft ze wel gekregen voor haar verblijf op het kinderdagcentrum zelf, maar niet voor de buitenschoolse opvang. Die krijg je namelijk niet omdat je het simpelweg nodig hebt. Dat ouders werken, is geen reden voor een dergelijke indicatie. Sterker nog, bij het aanvragen van een dergelijke indicatie kun je het woord "werk" beter niet in de mond nemen, want dan heb je de strijd om de indicatie definitief verloren.
Wanneer je het dan wel krijgt? Dat is ons nog steeds niet helemaal duidelijk. In elk geval niet voor een kind van vier. Want, is de redenatie, je kunt geen enkel kind van die leeftijd alleen laten, en dus is de zorg die je nodig hebt voor buitenschoolse opvang niet "bovengebruikelijk" en wordt deze niet vergoed uit het AWBZ potje.
Geen indicatie voor speciale buitenschoolse opvang dus. Je moet je opvang zelf regelen, met behulp van de kinderopvangtoeslag. Nee, je kan die speciale kinderopvang niet (gedeeltelijk) zelf betalen met behulp van de kinderopvangtoeslag. Dat zou te eenvoudig zijn.
Even samengevat: Er is een gratis geschikte opvang, maar daar mag ze niet naar toe, ongeacht of we die zelf willen betalen. Er is een reguliere opvang die we kunnen en mogen betalen, maar die is niet geschikt.
We hebben nu allebei van onze welwillende werkgevers gedaan gekregen dat we tijdelijk een aantal dagen per week eerder naar huis mogen, totdat we opvang hebben gevonden. De uren die we minder werken, vangen we overigens weer op in onze vrije tijd.
Dat kan natuurlijk geen blijvende oplossing zijn, tenzij er contracten aangepast gaan worden. Maar ja, de hypotheek moet ook betaald, niet waar. Had ik dit twee jaar eerder geweten, had ik misschien even geen huis gekocht.
Op zoek dus naar een alternatief.
Het gastouderschap. Nooit mijn favoriete opvangvorm geweest, maar een serieuze optie. Nu wordt het een ingewikkeld verhaal, dus sla gerust een paar alinea’s over.
Omdat Lieve tot half 4 op school zit, en pas zo rond kwart voor 4 met een busje thuis wordt gebracht, heeft ze slechts zo’n 2,5 uur opvang nodig. Dat is natuurlijk voor een gastouder niet zo lucratief, want voor meer geld heeft ze een kindje zonder beperking die al vanaf 14:00 uur opvang nodig heeft. Zo vroeg is bijvoorbeeld Sterre’s school uit. Sneller en makkelijker verdiend. Bovendien vinden wij het niet zo’n fijn idee dat Lieve na de Zevenster naar het huis van “iemand anders” moet, waar ook nog andere kindjes zijn die de aandacht van de gastouder vragen. De gastouder is weliswaar (verplicht) enigszins opgeleid, maar daarmee nog niet deskundig in het opvangen van kinderen met een verstandelijke beperking. Niet dat Lieve zo’n lastpak is, maar wel een meisje dat bovengemiddeld aandacht behoeft.
Liever hebben wij een gastouder bij ons aan huis zonder kinderen van een ander. Voor Lieve is het wel zo rustig om na De Zevenster gewoon thuis te komen. Lekker duidelijk ook voor de chauffeur van het busje.
Dan lopen we echter tegen het probleem aan dat een gastouder aan huis niet per kind betaald wordt, maar per uur het minimumloon dient te krijgen. Dan valt gastouderschap namelijk ook onder dienstverlening aan huis. Dat minimumloon inclusief vakantiegeld e.d. komt dan ongeveer neer op 10 euro per uur. Dit minimumloon geldt voor personen boven de 23, en ik ben eigenlijk nog geen geregistreerde gastouder tegen gekomen die jonger is. Daar komt dan ook nog het tarief van het door de Wet Kinderopvang verplicht gestelde gastouderbureau bovenop. Financieel een aardige aanslag op onze portemonnaie, aangezien het uurtarief waarover je kinderopvangtoeslag krijgt bij gastouders maximaal 5,09 is. Alles daarboven betaal je volledig zelf. Het bedrag dat we dan per uur kwijt zijn aan de opvang, begint verdacht dicht in de buurt van mijn eigen netto loon te komen.
We hadden hier als oplossing bedacht dat we een gastouder zouden inhuren voor beide dames, en de buitenschoolse opvang voor Sterre op zouden zeggen. Dan zouden we het zelfde uurloon over twee meisjes kunnen verdelen en dus ook voor twee meisjes kinderopvangtoeslag krijgen.
Pak weg de eerste twee uur zou Sterre dan echter gezien het verschil in schooltijden, alleen zijn. We hebben nagevraagd of het mogelijk was dat we deze uren wel ook voor Lieve zouden schrijven, maar dat mag niet van de belastingdienst.
Toch een beetje gek dat het voor de belastingdienst geen probleem is als je kind structureel minder naar de BSO gaat (vanwege vakantie, of als je het altijd ruim voor sluitingstijd ophaalt) terwijl je dat wel betaalt en daarvoor ook kinderopvangtoeslag ontvangt, maar dat het doorbetalen voor de opvang van een kind dat niet aanwezig is wel een probleem is bij gastouderschap.
Kortom, gastouderschap aan huis is niet financieel haalbaar voor ons. Dit plan dus ook van de baan.
De volgende mogelijkheid is een “gewone” oppas aan huis. Dat betekent eigenlijk een oppas die niet geregistreerd is als gastouder, en jong genoeg om het minimum jeugdloon te betalen. Bruto daardoor een stuk goedkoper. Maar aangezien je in dit geval geen recht hebt op kinderopvangtoeslag, betaal je dat helemaal zelf.
Hier speelt natuurlijk helemaal gebrek aan kennis en ervaring met (bijzondere) kinderen, maar in elk geval is er dan exclusieve aandacht voor Lieve. Het vinden van een oppas die dit aandurft is echter nog niet gelukt. Bovendien is de stabiliteit hier lastig. Nog afgezien van een mogelijk nog niet volledig ontwikkeld gevoel van verantwoordelijkheid, hebben deze jongeren vaak te maken met wisselende roosters op school en kunnen ze geen vastigheid bieden.
Overigens blijkt ook dat de jongeren die willen oppassen structureel meer vragen en krijgen dan volgens het Nibud genoeg zou zijn….
We zijn er dus nog niet uit en zitten aardig met de handen in het haar. Toch maar bij een gastouder thuis of een ongeschoold jonkie als oppas zijn de opties die we nu nog over hebben. Niet ons ideaalbeeld van hoe we onze lieve dochter met een beperking een prettige plek na schooltijd willen bieden.
Toch maar minder gaan werken dan?
Misschien. Maar dat valt me zwaar en blijft zuur. Ik vind dat ouders van een kind met een beperking net zoveel recht hebben op werk en daarmee zelfontplooiing als ieder ander.
Ik hoor een aantal sceptici denken: waarom moet je nou zo nodig zoveel werken. Blijf lekker bij je kind. Dat mag je denken. Maar zowel Freek als ik hebben plezier in ons werk, ik geniet er daadwerkelijk van, en wil gewoon net zoveel werken als ik altijd heb gedaan.
Dat is ook nooit een probleem geweest niet voor Sterre, niet voor Lieve, niet voor ons gezin als geheel.
Geloof me, als mijn kind me signalen geeft dat ze me meer nodig heeft, dan krijgt ze me meer.
Mantelzorg is wat mij betreft de “mantel der liefde” die de tekortkomingen van onze nieuwe maatschappij bedekt. De liefde van ouders, kinderen en andere naasten die niets anders kunnen dan zorgen, omdat de overheid hun geliefden anders simpelweg in de kou laat staan.
Mantelzorg wordt omschreven als vrijwilligerswerk, maar er is vaak weinig vrijwilligs aan. Het is opgedrongen zorg die je moet leveren naast je werk, naast je andere taken en ten koste gaat van jezelf.
En als je er iets van zegt, ben je natuurlijk al snel harteloos. Want het gaat toch over je eigen kind, of moeder? Of buurvrouw?
Maar laat ik duidelijk zijn:
Nee, dit gaat niet over mijn kind. Er is helemaal niets mis met zorgen voor elkaar. Natuurlijk zorg ik voor mijn kind. En andere mantelzorgers voor hun kind, ouders, of buurvrouw. Maar een overheid die zorg draagt voor haar burgers, daar ontbreekt het soms aan. En een ding is zeker, met de huidige regering komt daar voorlopig geen verbetering in.
