Ik zie de laatste dagen steeds berichten van
facebookvrienden die zich druk maken over mensen die zich druk maken over
Zwarte Piet. Er wordt regelmatig geroepen dat “hij zwart is van de
schoorsteen”, dat mensen “niet moeten zeuren”, dat het “traditie is” en dat het
de “kinderen gegund moet worden”.
Ik ga me nu op deze plek druk maken, over
mensen die zich druk maken, over mensen die zich druk maken over Zwarte Piet.
Dat is namelijk hip, zulke ingewikkelde reacties op reacties. Ik ben de
lulligste niet, dus ben ik gaarne bereid daaraan mee te werken.
Let’s face it: Zwarte Piet is zwart, pikzwart,
en dat komt echt niet van de schoorsteen. Dan zou hij nooit zo egaal zwart
zijn, maar wit met een paar zwarte vegen, en dan zou ook zijn mooie prachtige
pak net zo smerig zijn. Nooit in
bad en wel een schitterend witte kraag? Dacht het niet. Bovendien zijn er nauwelijks nog huizen met een fatsoenlijke schoorsteen, dus daar gaat dat verhaal
ook al mank.
Nee, hij is zwart omdat we er zwarte schmink
op hebben gesmeerd, en dat doen we omdat de figuur zwarte Piet afkomstig is van
de zwarte knecht van Sinterklaas uit een tijd dat het tot knecht hebben van een
zwarte man, heel normaal was.
Heel wat Nederlanders met een zwarte
achtergrond, vinden het kwetsend
dat de knecht van Sinterklaas een zwarte is. Dat afdoen met ‘gezeur’ is wel erg
makkelijk. Moest Rosa Parks ook maar ‘niet zeuren’ dat ze niet op een blanke
plek in de bus mochten zitten? Moesten de zwarten in Zuid-Afrika ook maar ‘niet
zeuren’ dat ze alleen op de nie-blankes wc hun behoeften mochten doen? Moesten
de Joden ook maar ‘niet zeuren’ toen ze een ster op hun kleding moesten naaien?
Als iets kwetsend is, voor zoveel mensen, en dat ieder jaar weer tot uiting
gebracht wordt, dan wordt het tijd daar iets aan te doen. Afdoen als gezeur, is
geen argument.
Dat iets traditie is, is ook een loos
argument. Dat is precies de reden
die gebruikt wordt om in Spanje het stierenvechten niet te verbieden, terwijl
dat toch echt een vorm van dierenmishandeling is. Bovendien houden we ons ook
niet strikt aan andere tradities: elke avond aardappelen, elke zondag naar de
kerk, eerst trouwen dan kinderen, een keer in de week met zijn vieren om de beurt in
hetzelfde teiltje badderen en geen seks voor het huwelijk. Yeah right. Tradities
verdwijnen soms gewoon.
Neemt niet weg dat Sinterklaas vieren absoluut
een traditie ís. Eentje waar ik zelf ook veel plezier aan beleef, waar ik elk
jaar naar uit kijk en die voor jong en oud leuk is. Maar, laten we wel wezen, het
is een volksfeest waar geen klap van klopt.
Voor zover ik weet was Sint Nicolaas de
bisschop van Myra, Turkije. Heeft geen snars met Spanje te maken. We vieren
zijn verjaardag op 5 december, terwijl de beste man feitelijk een dag later
overleden is. Niks niet jarig. Dood. Daarnaast wordt Nicolaas, die iets deed
met arme mensen eten geven en kinderen uit de dood opwekken, tegenwoordig gebruikt voor het in ruime
mate verstrekken van plastic nonsens speelgoed. Ook niet helemaal conform het
origineel.
De bisschop van Myra had helemaal geen hulp.
Hij deed zijn ‘werk’ eeuwen lang gewoon alleen, of werd zo nu en dan eens
begeleid door de duivel die hij overwonnen zou hebben. Pas zo’n 250 jaar
geleden kwam Zwarte Piet erbij. En
een duivel, of een zwarte, ach, dat liep in die tijd niet zoveel uit elkaar.
Eerst was er een knecht, op een gegeven moment kwamen er meer. Dus nu hebben we een huispiet, een hoofdpiet,
een zeurpiet, een vergeetpiet enzovoort, enzovoort.
Tegenwoordig zijn er mondjesmaat ook
meisjespieten. Ze spelen echter in de verhaallijn vooralsnog nauwelijks een rol
van betekenis. Er is in elk geval geen vrouwelijke hoofdpiet of huispiet.
Mogelijk hebben vrouwelijke Pieten last van een glazen plafond?
Tradities veranderen. Was het feit dat Zwarte
Piet traditie is sowieso al geen goed argument, blijkt ook nog dat die traditie
helemaal niet zo’n vaststaand gegeven is en in de loop der tijd behoorlijk is
aangepast.
Dan nog het argument dat het de kinderen niet
gegund zou zijn. Volgens mij heeft er niemand gezegd dat we onze kinderen niet
mogen verwennen met cadeautjes. Heeft er ook niemand gezegd dat we geen
pepernoten, speculaas en marsepein mogen eten. Is er ook niemand die verbiedt
om een blanke kerel een baard, een jurk en een muts op te zetten. Er is zelfs
niemand die zegt dat die blanke kerel geen hulpjes mag hebben.
Iedereen gunt onze kinderen een leuk feest. Al
onze kinderen. Ook de gekleurde. Alleen liefst wel een feest dat niet steeds
maar de blanke als ‘baas’ en de zwarte als ‘knecht’ positioneert en zo de oude
koloniale verhoudingen fijntjes benadrukt. Een feest waarbij jongetjes gerust
een stofzuiger mogen vragen en meisjes een raceauto.
Ik ben een ontzettende fan van Sinterklaas. Ik
vind Piet hartstikke leuk. Het is voor mij alleen geen vereiste dat Piet zwart
is.
Tradities
veranderen, en de traditie van Sinterklaas is al heel vaak veranderd. Waarom
dan niet nog wat meer aanpassen? Stop alle Zwarte Pietjes in bad, dan hebben we
gewoon Pieten. Of schmink ze niet
meer volledig, maar geef ze alleen een paar vlekken: dan is het
schoorsteenverhaal tenminste nog te verdedigen. Sint kan elfjes of kabouters in
dienst nemen, uitzendkrachten inhuren of, gezien de vergrijzing ,de babyboomers
inzetten. Het doet er niet toe. Laten we onze fantasie gebruiken zoals dat bij
een magisch kinderfeest als Sinterklaas hoort, en er een feest van maken waar
iedereen van kan genieten.
