Sprookjes en de vierde feministische golf

Elke avond voordat mijn oudste gaat slapen, lees ik haar een verhaaltje voor. De jongste luistert trouwens ook wel mee, maar die snapt er natuurlijk geen jota van. En ik zing ook altijd een liedje, maar daar gaat het allemaal nu niet om. Soms lezen we Otje, soms Pinkeltje, maar vandaag las ik voor uit het sprookjesboek. Er staan allemaal sprookjes in, die enigzins zijn aangepast voor jonge kinderen. Dat omdat de originele sprookjes helemaal niet voor kinderen bedoeld waren, en nogal gruwelijk van aard zijn. Zo werden in het originele sprookje van de rode schoentjes de voetjes van het desbetreffende meisje er gewoon afgehakt, en dat kun je de tere kinderziel niet aandoen. Wat mij echter, en niet voor de eerste maal, op viel, is de vrouwonvriendelijke toon van deze sprookjes. En dan heb ik het niet over het feit dat de lieve meisjes in het verhaal vrijwel altijd willoze slachtoffers zijn die gered moeten worden door een man, hoewel dat ook niet te ontkennen valt. Ik heb het nu vooral over de rol die volwassen vrouwen spelen in sprookjes. Vrijwel uitsluitend boze koninginnen (sneeuwwitje), heksen (hans en grietje), nare stiefmoeders (assepoester) en ontaarde moeders (hans en grietje). Kortom, altijd slechte vrouwen. De mannen zijn uitsluitend prinsen (assepoester, sneeuwwitje, doornroosje etc.), koningen die zich nergens mee bemoeien (sneeuwwitje), of argeloze houthakkers zonder ruggegraat die zich tot verwaarlozing laten aanzetten door hun vrouw (hans en grietje). Het wordt hoog tijd voor een vierde feministische golf. De eerste bracht het vrouwenkiesrecht, de tweede "baas in eigen buik" en de derde feministische golf schijnt zich voorzichtig onder migrantenvrouwen te verspreiden (dolle zina's). Ik pleit voor een vierde feministische golf binnen sprookjesland. Of eigenlijk liever een emancipatoire golf (wat ik eigenlijk geëmancipeerder vind dan een feministische golf), want aan de rol van de man in sprookjes mag ook weleens wat gedaan worden. De vader van Sneeuwwitje kan gerust een slechte vrouw getrouwd hebben, na de dood van zijn eerste, want je moet iets voor de opbouw van je verhaal. Maar hij kan zich toch nog wel met de opvoeding van het lieve meisje bemoeien? Snijdt hij zelfs op zondag het vlees niet aan? Laat die man op zijn minst een keer zijn wenkbrauwen optrekken bij een vilijne opmerking van zijn vrouw aan het adres van zijn dochter. Dat het dan later toch nog uit de klauwen loopt, wil ik dan best wijten aan zijn drukke taak als landbestuurder. Overigens zie ik ook niet in waarom Sneeuwwitje al het huishoudelijk werk bij de dwergen moet doen. Laten we alle meisjes vooral blijven inpeperen dat dat is waar vrouwen goed voor zijn! Nee, Sneeuwwitje moet gewoon een bedje timmeren waar ze wel in past, overdag wat hout hakken, en een keertje eten koken kan dan ook geen kwaad. Misschien kan ze ook wel een keertje mee de mijnen in, als dat past. In elk geval kunnen die dwergen heus wel een handje helpen in de huishouding.
De moeder in het verhaal van Hans en Grietje slaat helemaal alles. Hun bloedeigen moeder (althans, in de versie die ik vanavond voorlas, vaak is ook dit een stiefmoeder) haalt hun bloedeigen vader over om de kinderen diep in het bos achter te laten, zodat ze daar zullen omkomen. Wat voor beeld krijgen kinderen daardoor van moeders? Om over de vaders en hun ruggegraat maar niet te spreken! Grietje is trouwens wel stoer, en per uitzondering ook eigenlijk de heldin van het verhaal, zij het zwaar onderschat, want zij duwt uiteindelijk de heks in het vuur, terwijl haar broertje zich alleen maar dik heeft zitten vreten in een kooitje. Ook zo raar trouwens, al het eten was voor Hans, en Grietje kreeg alleen wat restjes. Als de heks zo slecht zag, had Hans zijn zusje toch ook wel wat eten kunnen toestoppen door de tralies heen? Maar goed, dat is een ander onderwerp.
Ook de vader van Assepoester is spoorloos. Wat vindt hij er nu van dat zijn dochter als poetsdoek gebruikt wordt? Het moet toch opvallen dat zijn eigen vlees en bloed in lompen gehuld is, en niet aan tafel zit tijdens het eten? Of kan het hem niet schelen? Niet zo'n mooie rol. In mijn nieuwe versie is vader er wel, en is hij allang gescheiden van de boze stiefmoeder. Misschien waren ze in gemeenschap van goederen getrouwd, en wordt hij door haar financieel geruineerd. Volmaakt gelukkig, maar zonder geld wonen papa en Assepoes dan samen in een schattig klein huisje. Dan komt het bal, en hoe graag papa ook wil, hij kan geen mooie jurk voor Assepoester betalen. Zelfs geen lapje stof om er een te maken. Dan komt dat hele verhaal met de toverfee, waarbij de ex-stiefzussen ook op het bal zijn, en nog steeds de stikjaloerse dames kunnen uithangen. De hele schoenpasscene kan ook gewoon uitgespeeld worden, waarna de stiefzussen aan de prins vertellen dat hij dat ene kleine huisje wel voorbij kan rijden, want dat meisje had toch geen geld voor een jurk om mee naar het bal te gaan. De prins doet dat: tijd is geld tenslotte, maar Assepoester die uit geldgebrek zichzelf een baantje had weten te regelen als eh....stratemaker, komt hem tegen terwijl ze net een paadje aan het plaveien is, en past de schoen met het bekende resultaat.
Hoe je het ook went of keert, je moet als je je kinderen voorleest maar eens goed opletten op de rolverdelingen in het verhaal. We zeggen wel eens iets over videoclips, maar onze boeken zijn ook niet mis. Pinkelotje is allesbehalve geemancipeerd, in Wiplala regelt Nelladella (de dochter des huizes) het hele huishouden en in Harry Potter is mevrouw Wemel de hele dag bij de kinderen thuis terwijl meer Wemel een full-time baan op het ministerie heeft. Als we nu echt willen dat de taken in huis eerlijk verdeeld worden, moeten we kinderen misschien eens latern merken dat dat heel gewoon is. En dat laten we merken door het zelf te laten zien. Niet alleen in ons eigen doen en laten, maar ook in de verhalen die we uitkiezen om te vertellen. Want uiteindelijk vormen zulke verhalen, toch een deel van het denkkader van kinderen. En dat hebben we zelf in de hand! Herschrijven dus, die sprookjes!!

Pauline, wil je met me trouwen

Nee, dit is geen aanzoek. Of eigenlijk wel, maar niet het mijne. Ik val nog steeds op mannen, en meer in het bijzonder op mijn eigen Freek. Gisteren cirkelde er echter een reclamevliegtuig over ons nieuwbouwwijkje, met bovengenoemde tekst achter zijn staart. Ik hoop maar dat Pauline wist wie er met haar wil trouwen, en ik hoop voor hem (dat neem ik voor het gemak even aan, dat het een hij is) dat zij ja heeft gezegd. Het vliegtuig cirkelde een heel poosje boven mijn hoofd rond, maar helaas is mijn naam niet Pauline. Nog even bedacht dat het een goede grap zou zijn van Freek,om de verkeerde naam te laten rondcirkelen, en zat al te wachten op een tweede vliegtuig met de tekst "foutje, ik bedoel jou". Hoe dan ook, ik heb niemand van blijdschap horen gillen. Zou ze het wel gezien hebben, die Pauline?
Waarom trouwen mensen eigenlijk? Niet omdat ze voor altijd bij elkaar zullen blijven, want 34% van de huwelijken strandt uiteindelijk.
Omdat het romantisch is? Ik denk het, maar wat is er zo romantisch aan, als het toch niet [b]echt[/b] voor altijd is? Volgens mij is het meestal, om alles goed geregeld te hebben. Ook voor de mensen die uit romantiek trouwen. Uiteindelijk komt het er op neer dat je, ook als de ander wegvalt, in je huis wilt blijven wonen, je je van een bepaald inkomen wilt verzekeren, en niet wilt dat je kinderen er straks voortijdig met de erfenis vandoor gaan. Overigens hoor ik vaak het argument dat trouwen "makkelijk" is, als je kinderen krijgt. Ik kan je als ervaringsdeskundige verzekeren dat even naar de gemeente als je zwanger bent voor de erkenning, en na de bevalling naar de balie van het kantongerecht voor het aanvragen van het gezag ook niet zoveel moeite kost. En stukken minder tijd en geld dan een doorsnee bruiloft. Want ja, stiekem trouwen, is ook "not done" volgens de meesten. Ik zie er het probleem niet zo van in, zeker niet als het doel toch voornamelijk is om de boel te regelen. En aangezien een hele colonne moeders en schoonmoeders hysterisch worden als hun oogappels trouwen zonder dat ze bruidsjurken uit mogen zoeken, traantjes weg mogen pinken bij een doorsnee verhaaltje van een ambtenaar van de burgelijke stand en zich op slechte muziek in hun billen mogen laten knijpen door dronken ooms, is de beste manier om onder zo'n oersaai trouwfeest met een veel te hoge rekening uit te komen, het maar gewoon niet te vertellen.
Heel veel mensen zullen ook roepen dat ze het "gewoon leuk" vinden. Nouja, het spijt me als ik weer eens iemand op zijn ziel trap (but then again, niemand leest dit toch), maar ik vind de meeste bruiloften niet echt flitsend. Nu ben ik sowieso niet zo'n partyanimal, dus het zal wel aan mij liggen. Ik zou liever vet op vakantie gaan, in plaats van een huwelijksfeest te geven.
Enfin, iedereen moet het lekker zelf weten en het zo doen als ze willen. Ik beweer ook niet dat ik nooit zal trouwen, en ook niet dat ik dat wel zal doen of reeds gedaan heb. En ook niet dat ik het niet heb gedaan. Ik beweer gewoon niets, met betrekking tot mijzelf en het huwelijk. Behalve dat het in de kern onzinnig is.
Maar Pauline wens ik natuurlijk alle geluk. Wie ze ook is.

Maaaaaaaamaaaaaaaaaa!

Je kent ze wel, in de jaren 80 had je van die kinderen die hun hippe papa's en mama's bij de voornaam noemden. Het waren doorgaans de papa's en mama's die zelf in de jaren 60 waren opgegroeid. Van die vrijheid, blijheid, bloemetjes mensen. Misschien ben jij zelf wel zo'n kind dat je papa en mama "Peter-jan" en "Janneke" mocht noemen. Natuurlijk vond ik dat best modern, als kind. Maar toch benijdde ik ze niet. Mijn ouders (een generatietje ouder dan de meeste ouders van leeftijdsgenoten, dat krijg je als nakomertje (sort of)) deden daar natuurlijk niet aan mee. Het was gewoon papa en mama. Ik hoefde nog net geen "u" tegen ze te zeggen. Deed ik trouwens wel een poosje, vond ik wel interessant staan. Hoe dan ook, het is ook wel gezellig, dat papa en mama. Of in elk geval klinkt het gezellig. Mama betekent niets anders dan borst en verwijst dan ook uitsluitend naar de functie van voedselvoorziener van de moederpersoon in het zo'n beetje eerste levensjaar van het kind. Best knus, de hele tijd "borst" tegen je moeder zeggen. Borstvoeding geven is ook best een knusse aangelegenheid. Eigenlijk hebben dan ook alleen borstvoeding gevende moeders recht op deze titel. En met deze opmerking stoot ik en passant even een heel leger flessenmoeders tegen het hoofd. Papa is niets anders dan een betekenisloze verbastering van mama. Dat doet natuurlijk niets af aan papa als persoon. Ik had het hier uitsluitend over het woord.
Omdat het zo gezellig klinkt, en ik met mijn voornaam nooit erg content ben geweest, is het geen moment bij mij opgekomen om mijn kinderen iets anders tegen mij te laten zeggen dan "mama". Tegenwoordig hoor ik ook eigenlijk nooit meer kinderen die hun ouders bij de voornaam noemen. En bovendien heb ik nog nooit iemand horen uitleggen waarom je er voor zou kiezen om je je bij de voornaam te laten noemen door je kinderen.
Nou, ga maar eens met je kinderen naar een willekeurige speeltuin, pretpark, of andere gelegenheid waarbij veel kinderen bij elkaar zijn. Dan ga je er ineens het nut van inzien. Ik heb er nooit bij stilgestaan, dat ik niet de enige mama ben in Nederland. Toegegeven, ik ben ook niet de enige Mirella, maar de kans dat er nog een is binnen een straal van 15 meter is vrij klein, laat staan dat alle vrouwen binnen een straal van 15 meter Mirella heten. Al die vrouwen in de speeltuin met kinderen, voldoen echter wel aan het predicaat "mama". Massa's kinderen staan tegelijkertijd om hun mama te roepen. "Mama, kijk eens wat ik kan", "mama, kom eens hier", "mama, mag ik naar de trampolines?", "mama, ik moet plassen", "maaaaaamaaaaaaaaa, kijk nou!", "mahahahahamahahahaha, ik ben gevahalluhu!". En natuurlijk ken je de stemmetjes van je eigen bloedjes uit duizenden, desalniettemin werkt het cocktailparty effect nu voor mij even goed bij het woord "mama" als bij "Mirella". Dus bij iedere "mama" kijk ik op. En soms ben ik toch even verward als er eentje "mahahahahamahahaha" huilt. Is die van mij nog ok? Nee, die hippe hippies hadden het nog niet zo slecht bekeken. Maar toch, ik doe geen afstand. Ik ben trots op mijn titels, en op die van mama nog het meest.