Nooit mama

Toen wij vorig jaar zomer te horen kregen dat het IQ van onze dochter met haar toen bijna 4 jaar geschat werd op <55, was gek genoeg één van de eerste gedachten die bij me opkwam, dat ze nooit mama zou worden. Dat was een verdrietige gedachte.

Onwillekeurig had ik blijkbaar toch een bepaald toekomstbeeld voor haar. Dat ze geen hoogvlieger was, dat hadden we al wel in de gaten. Maar een toekomst als kapster of iets dergelijks, en een leuk gezinnetje met kindjes, dat zag ik wel voor me. Vooral omdat ze zo lief was voor baby’s. Alsmaar kusjes geven, aaien, en vertederd naar ze kijken.

Lieve is gewoon wie ze is. Een vrolijk meisje met plezier in het leven. Het stickertje “verstandelijk beperkt” heeft geen snars veranderd aan wie ze is, en zij heeft dan ook geen besef van mama’s verdrietjes. Of liever, geen besef van wat ze inhouden. Want verdriet, daar kan ze niet zo goed tegen. Ze voelt je stemming uitstekend aan. Als ze iemand ziet of hoort huilen begint haar eigen lipje al te trillen.

Lieve zal misschien ook nooit beseffen dat ze geen moeder zal worden, en dan zal ze het ook niet missen. Het kan ook zijn dat ze zich voldoende ontwikkelt om het wel te willen, maar dan zal het alsnog geen goed plan zijn. Ik wil erg graag dat ze zich zo ver mogelijk ontwikkelt, maar zulk verdriet zou ik haar toch graag besparen.

Dat het een slecht idee is voor mensen met een verstandelijke beperking, om kinderen te krijgen, lijkt me duidelijk. Het betekent wel dat wij er voor moeten zorgen dat dit niet gebeurt. Ook al zo’n leuk vooruitzicht, de hele seksuele ontwikkeling en voorlichting. Geen idee hoe ik Lieve daar straks op moet voorbereiden en in begeleiden. Vroeg aan de pil? Steriliseren? Kuisheidsgordel?

Het onderwerp werd vandaag aangezwengeld in Zembla. Psychiatrische patienten, drugsverslaafden en mensen met een verstandelijke beperking zouden geen kinderen mogen krijgen, was de stelling. Ze zouden verplicht aan de anticonceptie moeten. Heel vaak gaat het namelijk fout. Opvoeden is al moeilijk genoeg voor ouders zonder deze problemen, en deze ouders verzanden uit machteloosheid soms in het ernstig mishandelen van hun kinderen. Ingrijpen is lastig, maar als het al eerder fout is gegaan kan een moeder vanaf dat ze 24 weken zwanger is verplicht opgenomen worden, en het kindje kan dan na de geboorte direct bij moeder worden weggehaald. Maar daar is dus al een heel drama aan vooraf gegaan, waarbij een ander kind de dupe is geworden. En vaker krijgen ouders toch nog heel lang het voordeel van de twijfel. Ook bij een volgend kind. Bovendien is er in de eerste 24 weken van de zwangerschap al mogelijk heel veel mis gegaan, en tot slot is het weghalen van een kindje na de geboorte voor zowel moeder als het kind (tenzij het direct bij een adoptiegezin geplaatst wordt) traumatischer dan nooit (meer) zwanger te zijn geweest.

Ik ken ze wel, die kinderen waarbij het mis ging. Ik heb een meisje in de klas gehad wiens moeder en vader drugsverslaafd waren. Zij was uit huis geplaatst, en woonde bij een pleeggezin en moeder was al weer zwanger van de volgende. Moet zo’n vrouw nog eens een kind krijgen? Een kans krijgen?

Wat mij betreft volmondig: Nee. Ze mogen een kans om te genezen, maar geen kans om nog een ander leven te verpesten.

Maar wie bepaalt nu wie er precies wel mag, en wie niet? Welke psychiatrische patient mag wel kinderen krijgen, en welke niet? Wat verstaan we precies onder een psychiatrische stoornis? Mag je bij een psychose een kind krijgen? Of bij een borderline stoornis? Wat als je een depressie hebt? Of een keer een burn-out? Of als je autistisch bent? Wat is eigenlijk normaal?

En mag je kinderen krijgen als je ooit verslaafd bent geweest? Hoe lang moet je zijn afgekickt? Geldt het ook voor cannabis? Of XTC? Hoe zit het met alcohol? Nicotine? Koffie? Wie trekt de grens?

En mag je kinderen krijgen als je zwakbegaafd ben? Bij welk IQ mag het wel, en wanneer niet meer? Mag het als je een IQ van 60 hebt? 70? 90? 100? En met welke test moet dat dan zijn aangetoond?

Ik denk niet dat het eenvoudig is om hier beleid op te maken. Knopen door te hakken. De overheid te laten bepalen wie wel, en wie niet mag. Ik weet ook niet zo goed of ik dat een goed idee vind. Het is duidelijk dat er mensen zijn die nooit kinderen hadden moeten krijgen, maar of de overheid ze dat had moeten verbieden……..Ik zie hier in elk geval een taak voor onszelf. Wij moeten ervoor zorgen dat Lieve nooit zwanger wordt. Dat Lieve geen mama wordt, en ze mij geen oma maakt. Verdrietig. Ja. Telkens als ik haar met een pop zie spelen, krijg ik een brok in mijn keel. Maar het is wel helder.